Overdracht van toekomstige goederen (overdracht bij voorbaat)

De overdracht van een toekomstig goed betreft een goed waarover de vervreemder nog niet beschikkingsbevoegd is. In art. 3:97 BW is geregeld dat zo’n toekomstig goed bij voorbaat kan worden geleverd (derhalve in afwachting van de beschikkingsbevoegdheid).

Art. 3:97 lid 1 BW:

Toekomstige goederen kunnen bij voorbaat worden geleverd, tenzij het verboden is deze tot onderwerp van een overeenkomst te maken of het registergoederen zijn.

• de goederenrechtelijke overeenkomst wordt weliswaar direct tot stand gebracht, maar geldt als te zijn verricht onder de opschortende voorwaarde van het beschikkingsbevoegd worden van de vervreemder

• de vereiste leveringsformaliteiten worden eveneens bij voorbaat verricht op de wijze die voor “normale” levering is voorgeschreven:

• bij roerende zaken: bezitsoverdracht op de wijzen als voorzien in de artt. 3:114 en 3:115 BW

Art. 3:114 BW:

Een bezitter draagt zijn bezit over door de verkrijger in staat te stellen die macht uit te oefenen, die hij zelf over het goed kon uitoefenen.

Art. 3:115 BW:

Voor de overdracht van het bezit is een tweezijdige verklaring zonder feitelijke handeling voldoende:

a. wanneer de vervreemder de zaak bezit en hij haar krachtens een bij de levering gemaakt beding voortaan voor de verkrijger houdt;

b. wanneer de verkrijger houder van de zaak voor de vervreemder was;

c. wanneer een derde voor de vervreemder de zaak hield, en haar na de overdracht voor de ontvanger houdt. In dit geval gaat het bezit niet over voordat de derde de overdracht heeft erkend, dan wel de vervreemder of de verkrijger de overdracht aan hem heeft medegedeeld.

• bij vorderingen op naam: cessieakte en mededeling aan de debiteur

• de overdracht wordt voltooid op het moment dat de vervreemder zelf beschikkingsbevoegd wordt.

• dubbele levering bij voorbaat: de oudste levering gaat vóór (dat wil zeggen relativering van de levering), maar wanneer het een roerende zaak betreft is de tweede verkrijger-te-goeder-trouw ten opzichte van de oudste veilig vanaf het moment dat de zaak in zijn handen is gekomen (art. 3:97 lid 2 jo 3:86 BW).

Art. 3:97 lid 2 BW:

Een levering bij voorbaat van een toekomstig goed werkt niet tegen iemand die het goed ingevolge een eerdere levering bij voorbaat heeft verkregen. Betreft het een roerende zaak, dan werkt zij jegens deze vanaf het tijdstip dat de zaak in handen van de verkrijger is gekomen.

Art. 3:86 BW:

1. Ondanks onbevoegdheid van de vervreemder is een overdracht overeenkomstig artikel 90, 91 of 93 van een roerende zaak, niet-registergoed, of een recht aan toonder of order geldig, indien de overdracht anders dan om niet geschiedt en de verkrijger te goeder trouw is.

2. Rust op een in het vorige lid genoemd goed dat overeenkomstig artikel 90, 91 of 93 anders dan om niet wordt overgedragen, een beperkt recht dat de verkrijger op dit tijdstip kent noch behoort te kennen, dan vervalt dit recht, in het geval van overdracht overeenkomstig artikel 91 onder dezelfde opschortende voorwaarde als waaronder geleverd is.

3. Niettemin kan de eigenaar van een roerende zaak, die het bezit daarvan door diefstal heeft verloren, deze gedurende drie jaren, te rekenen van de dag van de diefstal af, als zijn eigendom opeisen, tenzij:

a. de zaak door een natuurlijke persoon die niet in de uitoefening van een beroep of bedrijf handelde, is verkregen van een vervreemder die van het verhandelen aan het publiek van soortgelijke zaken anders dan als veilinghouder zijn bedrijf maakt in een daartoe bestemde bedrijfsruimte, zijnde een gebouwde onroerende zaak of een gedeelte daarvan met de bij het een en ander behorende grond, en in de normale uitoefening van dat bedrijf handelde; of

b. het geld dan wel toonder- of orderpapier betreft.

4. Op de in het vorige lid bedoelde termijn zijn de artikelen 316, 318 en 319 betreffende de stuiting van de verjaring van een rechtsvordering van overeenkomstige toepassing.

• een ouder derdenbeslag op een toekomstige vordering die rechtstreeks zal worden verkregen uit een ten tijde van het beslag reeds bestaande rechtsverhouding (art. 475 Rv) heeft prioriteit boven een latere cessie bij voorbaat (en omgekeerd).

Art. 475 lid 1 Rv:

Het beslag op vorderingen die de geëxecuteerde op derden mocht hebben of uit een ten tijde van het beslag reeds bestaande rechtsverhouding rechtstreeks zal verkrijgen, en op hem toebehorende roerende zaken die onder derden mochten berusten en geen registergoederen zijn, geschiedt bij een exploit van een deurwaarder dat, behalve de gewone formaliteiten, op straffe van nietigheid inhoudt:

a. een bevel aan de derde om het verschuldigde of de zaken onder zich te houden op straffe van onwaarde van elke in weerwil van het beslag gedane betaling of afgifte;

b. een vermelding van de naam, voornaam en woonplaats van de executant en de naam en woonplaats van de geëxecuteerde;

c. een vermelding van de titel uit hoofde waarvan het beslag wordt gelegd, en een opgave van hetgeen de geëxecuteerde krachtens deze titel aan de executant verschuldigd is;

d. een keuze van woonplaats ten kantore van de deurwaarder;

e. een vermelding dat in weerwil van het beslag de koopsom aan de notaris kan worden betaald, in geval het beslag is gelegd op de vordering tot betaling van de koopsom van een onroerende zaak, nadat de koop van de zaak is ingeschreven in de openbare registers, bedoeld in afdeling 2 van titel 1 van Boek 3 van het Burgerlijk Wetboek, op de wijze die is voorgeschreven in artikel 3 van Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek.