De één-keer-schieten-regel bij hoger beroep tegen deelvonnissen
In haar uitspraak Eén-keer-schieten-regel I (ECLI:NL:HR:2012:BU3160) heeft de Hoge Raad de zogenoemde één-keer-schieten-regel geformuleerd.
Tegen het einduitspraakgedeelte van een deelvonnis moet meteen hoger beroep worden ingesteld (de appeltermijn van drie maanden gaat immers gelijk lopen). Daarbij heb je de keuze of je het tussenvonnisgedeelte in dat hoger beroep gelijk meeneemt (tussentijds appel) of daarmee wacht tot het eindvonnis. Verder is het zo dat tussenvonnissen (dus niet de tussenvonnisgedeelten van deelvonnissen, maar ‘daadwerkelijke’ tussenvonnissen die dus geen eindvonniscomponent hebben) überhaupt niet vatbaar zijn voor tussentijds beroep (afgezien van de uitzonderingssituatie dat de rechter dat expliciet toestaat).
Zijn er één of meer tussenvonnissen gewezen, gevolgd door een deelvonnis, en ga je in hoger beroep tegen dat deelvonnis waarbij je besluit om ook over één of meer van de tot dan toe gewezen tussenvonnissen te klagen, dan ben je verplicht om gelijk over álle tot dan toe gewezen tussenvonnissen te klagen. Je mag dus niet ‘selectief shoppen’ en over bepaalde tussenvonnissen wel klagen, en over andere weer niet, als dat beter uitkomt
Dat betekent dat het in beginsel mogelijk is om tussenvonnissen als het ware ‘op te sparen’. Wordt er dan later in de procedure alsnog een deelvonnis gewezen, dan is het, als je alsnog besluit om tegen het tussenvonnisgedeelte van dat deelvonnis op te komen in hoger beroep, wel verplicht om al je bezwaren tegen de tot aan dat moment ‘opgespaarde’ tussenvonnissen te ‘bundelen’ en daarover in het hoger beroep tegen dat deelvonnis alsnog in één keer te klagen. Dit wordt ook wel de “één-keer-schieten-regel” genoemd.
Uiteraard geldt steeds dat je per tussenvonnis in totaal slechts één keer in hoger beroep mag hebben geklaagd. Je kunt niet tweemaal van hetzelfde tussenvonnis in beroep komen (bijvoorbeeld eerst in hoger beroep tegen een eerste deelvonnis, en daarna in hoger beroep tegen een tweede deelvonnis). Evenmin mag je in hoger beroep tegen het latere eindvonnis alsnog klagen over een tussenvonnis waarover je al een keer tussentijds in hoger beroep tegen een deelvonnis geklaagd hebt.
De één-keer-schieten-regel volgt uit het bovengenoemde arrest Een-keer-schieten-regel I (ECLI:NL:HR:2012:BU3160). Dat arrest ziet echter alleen op een deelvonnis dat is voorafgegaan door ‘zuivere’ tussenvonnissen, en dus niet op het tussenvonnisgedeelte van een eerder deelvonnis. Dat de één-keer-schieten-regel geldt voor alle tussenuitspraken, dus niet alleen zuivere tussenvonnissen maar ook het tussenvonnisgedeelte van deelvonnissen, volgt uit een recenter arrest: Een-keer-schieten-regel II (HR 25 januari 2019, ECLI:NL:HR:2019:96).
De één-keer-schieten-regel geldt niet als je in beroep bent gegaan tegen een deelvonnis, maar daarbij enkel hebt geklaagd over het eindvonnisgedeelte en helemaal niet over het tussenvonnisgedeelte. Die handelwijze brengt alleen maar mee dat je het tussenvonnisgedeelte dus ‘opspaart’ tot een later moment. Dat mag. De één-keer-schieten-regel houdt dus in: kom je in hoger beroep op tegen een deelvonnis en klaag je daarbij ook over het tussenvonnis, dan moet je gelijk alle eerdere tussenuitspraken meenemen (voor zuivere tussenvonnissen volgt dat uit Een-keer-schieten-regel I (ECLI:NL:HR:2012:BU3160), en dat dat ook geldt voor de tussenvonnisgedeelten van deelvonnissen volgt uit Een-keer-schieten-regel II (HR 25 januari 2019, ECLI:NL:HR:2019:96). Je mag dus maar één keer schieten. Klaag je in hoger beroep tegen een deelvonnis niet over het tussenvonnis, dan blijf je de tussenvonnissen ‘opsparen’ en bewaar je ze voor een later moment. Je hebt dan dus nog niet geschoten.
Tussenvonnis, deelvonnis, eindvonnis
Zie ook onze aparte toelichting op het verschil tussen een tussenvonnis, deelvonnis en eindvonnis.
