De 50% en 100%-regel zien op aansprakelijkheid ex art. 185 WVW bij een aanrijding tussen een gemotoriseerde en een ongemotoriseerde weggebruiker. De 50%-regel en 100%-regel strekken tot bescherming van zwakke verkeersdeelnemers tegen sterke verkeersdeelnemers.
De billijkheidscorrectie van art. 6:101 BW (eigen schuld) met betrekking tot 185 WVW wordt in de jurisprudentie ingevuld met de 50%-regel en de 100%-regel.
De 50%-regel (IZA/Vrerink)
Uit het arrest IZA/Vrerink (HR 28 februari 1992, NJ 1993, 566, ECLI:NL:HR:1992:ZC0526) volgt de zgn. 50%-regel. Deze geldt voor personen van 14 jaar en ouder. Ook al is er sprake van eigen schuld aan de zijde van het slachtoffer, dan nog dient de automobilist ten minste 50% van de schade te vergoeden op grond van de billijkheidscorrectie. Dat wordt pas anders tenzij er sprake is van opzet of aan opzet grenzende roekeloosheid.
De 100%-regel (Ingrid Kolkman, Marbeth van Uitregt, Anja Kellenaers)
De 100%-regel geldt indien het slachtoffer een kind is beneden de 14 jaar. In die gevallen is de automobilist altijd volledig voor de gehele schade aansprakelijk. Dit volgt uit het arrest Ingrid Kolkman (HR 1 juni 1990, NJ 1991, 720, ECLI:NL:PHR:1990:AB7631).
Een beroep op overmacht zoals bedoeld in art. 185 lid 1 WVW wordt bij kinderen beneden de 14 jaar niet gehonoreerd, echter ook hier met als uitzondering indien er sprake is van opzet of aan opzet grenzende roekeloosheid. Dit volgt uit het arrest Marbeth van Uitregt (HR 31 mei 1991, NJ 1991, 721, ECLI:NL:HR:1991:ZC0253).
In het arrest Anja Kellenaers (HR 24 december 1993, NJ 1995, 236, ECLI:NL:HR:1993:ZC1196) wordt deze 100%-regel nog eens door de Hoge Raad bevestigd. Wel wordt er in dit arrest nog aan toegevoegd dat er bij het toepassen van de billijkheidscorrectie toch nog acht kan worden geslagen op de specifieke leeftijd van het slachtoffer. Die kanttekening indachtig, vormt het arrest Anja Kellenaers voor het overige in wezen een bevestiging van de 100%-regel zoals bepaald in het arrest Ingrid Kolkman.
Subrogatie en de 50% en 100%-regel
In de praktijk vinden procedures rond aansprakelijkheid ex art. 185 WVW natuurlijk vooral tussen verzekeraars plaats. Nu is het evenwel zo dat de Hoge Raad de billijkheidscorrectie op grond van de 50%-regel en de 100%-regel niet wil toepassen op verzekeraars die middels subrogatie in de rechten van de verzekerde treden (het slachtoffer). Dat betekent, concreet gezegd, dat de 50%-regel en de 100%-regel alleen gelden voor de toe te kennen schadevergoeding aan het slachtoffer persoonlijk. De verzekeraar ‘profiteert’ dus niet van de 50%-regel en de 100%-regel. Overigens wordt niet de gehele billijkheidscorrectie buiten werking gesteld. Die kan gewoon plaatsvinden, maar dan zonder het uitgangspunt van de 50%-regel en de 100%-regel. Dit volgt uit het arrest Marloes de Vos (HR 2 juni 1995, NJ 1997, 700, ECLI:NL:HR:1995:ZC1740).