Valkuilen bij de tentamens van de Beroepsopleiding Advocaten

Het afleggen van de tentamens van de Beroepsopleiding Advocaten is voor veel advocaat-stagiairs een stressvolle aangelegenheid. Gezien de grote investering in tijd en geld is het voor zowel de stagiair als de patroon dan ook zaak om ervoor te zorgen dat de stagiair zo goed mogelijk op de tentamens wordt voorbereid.

Het mag duidelijk zijn: praktisch iedereen die zijn meesterstitel heeft verdiend, moet cognitief in staat zijn om de tentamens te kunnen halen. Toch komt het geregeld voor dat stagiairs hun tentamens om andere redenen niet halen.

Onze docenten hebben vanuit hun ruime ervaring duidelijk op het netvlies welke systematiek er aan de tentamens ten grondslag ligt, en welke fouten er het meest gemaakt worden. Deze fouten kunnen we grofweg in drie categorieën onder te verdelen:

1. Voorbereidende fase: op de verkeerde manier studeren
2. Uitvoerende fase: onbekendheid met hoe tentamenvragen nu echt werken
3. De stagiair zelf: psychologische factoren zoals stress, black-outs en faalangst

In deze blog gaan we in algemene termen in op deze fouten en wat je eraan kunt doen. In latere blogs nemen we bepaalde thema’s wat uitgebreider onder de loep en geven we je concrete tips.

De voorbereidende fase

Als rechtenstudent aan de universiteit had je normaal gesproken voldoende tijd om je op je studie te richten. Als advocaat-stagiair daarentegen, moet je het verplichte onderwijs en de benodigde zelfstudie allemaal naast je voltijd baan zien te doen. Van de beschikbare tijd voor zelfstudie blijft dan natuurlijk weinig over.

Zeker voor degenen die de tweede of zelfs de derde keer moeten opgaan voor een tentamen, kan de spanning een goede voorbereiding behoorlijk in de weg staan. Vanwege de ingrijpende gevolgen voor de carrière is dit een geheel andere vorm van stress dan op de universiteit het geval was.

Kortom: het studeren voor de Beroepsopleiding Advocaten is dus toch echt wel wat anders dan de rechtenstudie aan de universiteit. Veel van onze deelnemers vragen zich dan ook af hoe zij het beetje tijd dat ze hebben het beste kunnen gebruiken. De meest voorkomende vragen die aan ons worden voorgelegd, zijn:

• Heb ik wel genoeg juridische kennis?
• Wat moet ik wel lezen en wat niet? Waar liggen de zwaartepunten?
• Op welke manier sluit het tentamen nu eigenlijk aan op de lesstof?

Dit zijn allemaal voor de hand liggende vragen waar iedere deelnemer mee worstelt. In het kort kunnen we daar het volgende over zeggen.

De kennisvraag

Veel van onze deelnemers blijken tijdens een eerste oefensessie al over een redelijk basisniveau te beschikken qua juridische kennis. In sommige gevallen moet de kennis nog worden opgepoetst omdat deze is weggezakt. Maar waar het veel eerder aan schort, is het bezit van goede juridische vaardigheden. Hoe bouw je een zorgvuldige juridische redenering op, waarin alle relevante details expliciet worden benoemd?

Veel van onze deelnemers zijn geneigd om tentamenvragen vooral vanuit hun rechtsgevoel te benaderen, of door teveel te leunen op enkel hun eigen praktijkervaring. Daarbij verwaarlozen zij de systematiek van de wettenbundel: zij springen gelijk naar het juiste antwoord, maar slaan daarbij vaak essentiële details over.

De studievraag

Wat moet je nu wel of niet bestuderen? Wat vaak minder zinvol is, is om je in de volle breedte op het vakgebied van het tentamen te storten. Dit is een veelgemaakte fout waarbij de stagiair in een soort halve paniek juridische handboeken, eigen aantekeningen, uittreksels, wetten- en jurisprudentiebundels gaat lezen in de hoop op die manier alle onderwerpen te behandelen. Het resultaat is dan dat men van een hele hoop onderwerpen maar een klein beetje afweet.

Iedereen die wel eens tot diep in de nacht voor een tentamen heeft lopen blokken, weet hoe dit voelt. Door je aandacht zo ongedifferentieerd te verspreiden, beheers je uiteindelijk te weinig en heb je er eigenlijk alleen maar voor gezorgd dat je je onzeker voelt. Dit is een van de voornaamste redenen voor black-outs en paniek tijdens een tentamen, en het is iets dat met de juiste aanpak kan worden voorkomen.

Wat moet je dan wel doen? Het is natuurlijk praktisch niet haalbaar om voor een tentamen zoals de major burgerlijk recht alle onderwerpen van het burgerlijk recht in extenso te beheersen. Dat geldt niet alleen voor de stagiair, maar ook voor degenen die de tentamens ontwerpt. Uit de praktijk blijkt dan ook dat het spectrum aan onderwerpen waarover tentamen vragen worden gesteld, redelijk beperkt is.

Door veelvuldig te oefenen met oude tentamenvragen, creëer je een gestructureerd inzicht in de frequentie waarmee bepaalde onderwerpen of leerstukken in de afgelopen tentamens aan bod kwamen. Daarmee wordt al duidelijker waar je aandacht vooral naar toe moet gaan. Alleen al hiermee, kun je een aanzienlijke tijdwinst en extra zekerheid behalen. Je hebt immers een duidelijker inzicht in wat je te wachten staat.

De aansluiting tussen lesstof en tentamenvraag

Als je weet welke lesstof het meest frequent gevraagd wordt, kun je vervolgens gaan kijken naar hoe de lesstof bevraagd wordt. De beste manier is veelvuldig oefenen. Op die manier passeren allerlei manieren van vraagstellen de revue, en vergelijk en analyseer je deze al doende. Zo leer je te denken zoals de tentamenontwikkelaars denken, en leer je tegelijkertijd alle juridische ins en outs van dat thema te beheersen.

Resultaat

Als je zelf inziet dat je juridische kennis op peil is, dat je de juridische vaardigheden beheerst en dat je inzicht hebt in de manier van vraagstellen op het tentamen, zorgt dat voor een gevoel van rust en zekerheid. Je weet hoe je met het tentamen moet omgaan, en je benadert het tentamen nu niet meer vanuit een positie van angst of onzekerheid maar vanuit een positie van overtuiging en kunde.